Mijnenlandschap

Maandag 3 oktober 2016

3 Oktober. Leidens ontzet. Australië heeft een nationale feestdag. Alle bedrijven zijn dicht. Niemand, nou ja, bijna niemand werkt vandaag. Een vrije dag is een vrije dag. Vandaag zien we zelfs minder Roadtrains dan gisteren, zondag, ook een vrije dag. Wat er vandaag in Australië te vieren valt, weten wij niet. Misschien vernemen wij dat later op de dag.

Omdat in Coober Pedy drinkwater schaars is en er extra voor moet worden betaald, vullen wij voor vertrek de tank van onze camper. Als wij daarmee klaar zijn komt de eigenaar van de caravan naast ons naar ons toe en adviseert ons om dit water alleen voor wassen en douchen te gebruiken. Zeker niet om te drinken. Het water hier uit de kraan is borewater, water uit de bodem. Vervuild. Zelfs als het is gekookt, kun je er ernstig ziek van worden. Met een volle tank vervuild grondwater verlaten wij de camping.

Om half negen bellen wij de centrale hulpdienst van het verhuurbedrijf. Alles wat wij gisteravond uitputtend hebben uitgelegd, is voor dovemansoren geweest. Wij kunnen opnieuw uitleggen wat ons probleem is. Na vier keer koken is onze gasfles leeg, terwijl de vorige zonder koken al na twee dagen leeg was. En dat terwijl wij in de eerste camper die wij huurden, zelfs na zes weken nog gas over hadden. Wij vermoeden dat er een lek is, temeer omdat wij gas hebben geroken. De man aan de lijn luistert aandachtig. Als wij zijn uitgesproken, begint hij domme vragen te stellen. Is de gasfles leeg? Hoe weten wij dat die leeg is? Probeer eens een gaspit in de keuken open te zetten. Hoe lang blijven jullie in Marla (een dorp met misschien 100 inwoners)? Kunnen jullie terug naar Alice Springs (500 km)?

De man zoekt op internet naar technische hulpverleners in Coober Pedy, onze volgende halteplaats. Hij kan ze niet vinden. Hij adviseert om daar zelf te gaan zoeken naar een station waar je de gasfles kunt vullen. Wij zeggen dat op een nationale feestdag geen enkele technicus werkt en dat ons probleem niet het vullen van de gasfles maar het veilig gebruik van gas is. De man gaat onverstoorbaar door. In welke richting reist u? Kunt u in Adelaide naar het verhuurbedrijf gaan en daar de fles laten bijvullen? Als de fles leeg is kunt u die ook onderweg laten vullen en de rekening later aan de camperverhuurder overhandigen. Is de fles leeg? Is de gasfles op dit ogenblik open- of dichtgedraaid? Wat gebeurt er als u de gasfles opendraait? Hoort u dan sissen? Doet de gaspit in de keuken het dan? Weet u zelf een adres waar u de gasfles kunt laten vullen?

Ik word boos. Het gesprek draait rond, maar een oplossing komt niet naderbij. De man vraagt mij om aan de lijn te blijven. Hij zet mij op een ongevraagd muziekje in de wacht. Een andere man komt aan de lijn, het gesprek begint opnieuw. Dezelfde vragen, dezelfde reacties. Het script op hun computerscherm voorziet kennelijk niet in een oplossing voor ons probleem. Ik word wanhopig.

De man vraagt mij om standby te blijven. Binnen 20 minuten zal ik worden teruggebeld. Drie kwartier hoor ik niets. Dan bel ik zelf maar weer. Ik krijg dezelfde man aan de lijn. Hij begrijpt dus(?) dat onze gasfles leeg is. Kunnen we die dan niet ergens laten vullen? Is de gasfles echt wel leeg? Horen we ergens sissen als wij de fles opendraaien? Is er in Coober Pedy niet een refillstation?

Bij gebrek aan gas kan de gasfles niet ontploffen. Maar ik wel! Ik ben ziedend. Kan of wil de man niet begrijpen dat niet het opnieuw vullen van de gasfles maar een mogelijke lekkage met alle gevaren van dien ons probleem is? Mijn Engels wordt beter naarmate ik bozer wordt. Rianne vindt dat ik zelfs zonder bovengebit goed te verstaan ben. De man aan de andere kant van de lijn blijft onverstoorbaar. Als u de gasfles laat vullen, kunt u de rekening bij de camperverhuurder declareren.

Ik beëindig het gesprek. De man vraagt nog of ik adequaat ben geholpen. In mijn werkzaam leven heb ik geleerd dat je kritiek altijd moet inleiden en in voorzichtige en beleefde woorden moet verpakken. Hollandse botheid valt elders in de wereld meestal niet goed. Ik ben alle wijze lessen uit mijn werkzaam leven vergeten en zeg heel bot dat ons probleem niet is opgelost en dat ik mij absoluut niet geholpen voel.

’s Middags belt een dame ons terug. Zij heeft gehoord dat wij problemen met het gas hebben. Zij is opgegroeid bij een gezin waar de vader zelf caravans bouwde en zij heeft van kinds af aan in caravans gekampeerd. Zij kent de risico’s van gas. Ontploffingsgevaar en zo. Je kunt hier niet serieus genoeg mee omgaan. En zeker niet blind vertrouwen op de adviezen van ondeskundige adviseurs. Volgens haar kan een lekkage alleen ontstaan bij de aansluiting van de slang op de gasfles. Als daar een rubber ring ontbreekt of als die beschadigd is, kan inderdaad lekkage ontstaan. Zij raadt aan om naar een rerfill-station te gaan en daar op dit specifieke punt een controle te laten uitvoeren. Zij heeft alle begrip voor onze ergernis en zal het verhuurbedrijf opdracht geven ons te compenseren voor extra gemaakte kosten en verloren uren. Wij zijn vandaag nog niet geholpen, maar een aanzet tot een oplossing is nu gegeven.

De Stuart Highway voert ons tussen Marla en Coober Pedy dwars door de Great Victoria Desert. Als je ergens een gevoel van leegte en verlatenheid krijgt, is het hier wel. Een vlak landschap zonder bergen en heuvels. Veel minder bomen en struiken, minder gras, minder bloemen, meer rood gravelzand. Een strak blauwe lucht, geen enkele wolk of vliegtuigstreep. Een schier eindeloze weg voor en achter ons. Slechts af en toe een paar tegenliggers. Op een honderd meter afstand ligt de Ghan-spoorlijn parallel aan de weg. De spoorlijn loopt net als de weg dwars door Australië van Darwin naar Adelaide.

Tussen Marla en Coober Pedy ligt de Painted Desert, de geschilderde woestijn. Hier dankt de zandvlakte haar bijnaam aan de vele kleuren die het landschap vertoont. Verschillende kleuren groen van de grassen, de struiken en de spaarzame bomen, rood, oranje, bruin, wit, zwart gravelzand, rode en paarse bloemen. Het is één groot, prachtig schilderspalet.

Als wij Coober Pedy naderen zien wij steeds meer bergjes en bergen wit zand in het landschap liggen. De restanten van graafwerkzaamheden in de woestijn. Hier is naar opaal gezocht. De omgeving van Coober Pedy is het grootste winningsgebied voor opaal ter wereld. Zowel in dagbouw als in ondergrondse mijnbouw wordt naar deze stenen gezocht. Graafmachines staan her en der tussen de witte heuvels verspreid. De zandbergen lijken op uitvergrote molshopen. De mollen zijn hier dan wel erg actief aan het werk geweest.

Cooper Pedy, de opaalhoofdstad van de wereld. En dat zullen wij weten ook. Er zijn Opal mines, Opal Jewelleries, Opal souvenir shops, er is een Opal Museum, een Opal Inn, een Opal Fields Golfclub. En in 2012 was er een Opal Festival om het einde van een lange hete zomer te vieren.

Langs de weg staan grote waarschuwingsborden. Klimmen, vooruitlopen, achteruitstappen, graven, het kan allemaal ertoe leiden dat je in een kuil, een mijnschacht of een andere diepte valt. Om dit gevaar te benadrukken, hangt er geregeld een bordje Danger aan een hekwerk, een prikkeldraad, een paal.

Zeker bij het binnenrijden van de stad doet de omgeving erg rommelig aan. De stad die wij binnenrijden lijkt op een combinatie van een grote afgraving in de heuvels en een wijk in aanbouw. Zandhopen en graaf- en zeefmachines staan tot dicht bij de weg. Schrootauto’s staan daartussen geparkeerd. Oude ijzerwaren die ooit ergens voor gebruikt zijn, liggen her en der verspreid langs de weg of op bedrijfsterreinen opgehoopt.

Coober Pedy is gebouwd op en onder en tussen de zandheuvels die hier door eerdere opaalzoekers zijn opgeworpen. ’s Zomers kan de temperatuur in de woestijn in de schaduw oplopen tot 48 graden, in de zon tot 60 graden. Geen wonder dat een aantal woningen, winkels en andere gebouwen zoals kerken, een hotel, een backpackershostel, restaurants onder de grond is gebouwd. Dit zorgt voor een natuurlijke airconditioning. Zonder stroomvretende apparaten blijft in deze gebouwen de temperatuur beperkt tot maximaal 23 graden. Veel gebouwen zijn in bestaande rotsheuvels gebouwd. Effectief is dit wel. Jaren geleden zagen wij ook in Spanje en Italië dergelijke ondergrondse woningen. Daar waren ze in zachte krijtrotsen uitgehouwen. Ook daar om de verzengende zomerhitte buiten de deur te houden.

Bij de toegangsweg naar Coober Pedy staat een lichtbord. Daarop een waarschuwing voor dieven. Sluit je wagen goed af. Neem kostbaarheden zoveel mogelijk mee of berg ze goed weg. Internet staat vol waarschuwingen over diefstallen na insluipen of inbraak in campers en caravans. Zelfs als mensen in hun wagen liggen te slapen, slagen de dieven erin om er met buit vandoor te gaan. Wij zijn gewaarschuwd. Vannacht houden wij de buitenlamp van de camper aan. Geen garantie voor veiligheid, maar we hopen dat het potentiële inbrekers voldoende afschrikt. Volgens de receptioniste van de camping zijn de daders vooral jonge kinderen die in de vroege ochtenduren toeslaan. Wij vertrouwen voorlopig niemand.

Wegens de nationale feestdag zijn alle bedrijven gesloten. Alleen de supermarkt en de drankwinkel zijn tot vijf uur open. Snel doen wij nog enkele boodschappen in de plaatselijke supermarkt. Bij de slijter halen wij nog een fles wijn. Recente wetgeving in Zuid-Australië verbiedt het de winkelier om meer dan een fles wijn per klant per dag te verkopen. Voor ons meer dan voldoende. Wij vragen de man achter de toonbank wat voor een feestdag eigenlijk wordt gevierd. Hij geeft een ontwijkend antwoord: ‘Dan zijn alle bedrijven dicht, behalve de supermarkt en de drankwinkel. Maar wij gaan om vijf uur dicht.’

‘Ja, maar wat voor feestdag is het vandaag?’

‘Het is een dag waarop niemand hoeft te werken. Alleen wij zijn open, maar wel om vijf uur dicht.’

‘Ja, maar wat wordt er vandaag gevierd?’

‘Dat weet ik ook niet.’ Hij vraagt het aan een andere Australiër in de winkel. Het is vandaag Labourday, de enige Dag van de Arbeid in het jaar, waarop vrijwel niemand werkt. Om vijf uur verlaten wij de winkel. Achter ons gaan de deur en een ijzeren rolhek op slot. Alle winkels dicht. Zelfs de bar-pizzeria is gesloten. De straat lijkt wel uitgestorven. Een politieauto rijdt langzaam over de weg.